SCADA NEDİR?

SCADA İngilizce “Supervisory Control And Data Acquisition” kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltma olup, “Denetleme Kontrol ve Veri Toplama” anlamına gelmektedir. Çok bileşenli bir sistemin çalışmasının denetlenmesi, uzaktan veya içeriden kontrol edilebilmesi ve sistemin iyileştirilmesi için gerekli bilginin toplanması için kurulan çok basit sistemlerden çok karışık sistemlere kadar bu işi yapan her sisteme verilen addır.

Günümüzde, devasa ölçekli sanayi işletmelerden, çok karmaşık yapıya sahip tren yollarına, enerji tesislerinden küçük kapasiteli üretim tesislerine kadar birçok işletme SCADA gereksinimi duymaktadır. Bilginin önemi yüzyıllardır bilinmekteydi, günümüz teknolojisi bilgi toplamayı ve değerlendirmeyi daha kolay hale dönüştürdükçe SCADA uygulamaları da yaygınlaşmaktadır.

Günümüzde var olan SCADA uygulamalarına bir örnek verecek olursak. Enerji bugünün en önemli değerlerinde, öyle ki dünya siyasetini belirlediği iddia edilmektedir. En popüler doğal enerji kaynaklarının başında doğalgaz gelmekte. Doğalgaz kuyusundan gazın çıkarıldığı andan, son kullanıcının gazı başka bir enerji formuna dönüştürdüğü ana kadar her aşamada en etkin şekilde taşınması ve kayıpların minimize edilmesi gerekmektedir. Gaz son kullanıcıya gelinceye kadar birçok noktada el değiştirmekte olup, bu noktalardaki ölçüm gazın değerinden ötürü büyük önem arz etmektedir. Bunun yanı sıra gazın analizi ve kaçakların önlenmesi de başlı başına bir uğraş gerektirmektedir. Yüzlerce farklı dağıtım şebekeesi, binlerce kilometre boru hattı, onlarca farklı şirket ve milyonlarca son kullanıcı sistemi karmaşık hale getirmektedir. Geleneksel yöntemlerle bu sitemleri işletme kalktığınızda kayıpların önüne geçmeniz mümkün değildir. Bu durumda sitemin dörbir yanına monta edilmiş gelişmiş ölçüm cihazları (Flow Computer, Gaz Kromotograf, Transmitterler vs) ve uzun yılların tecrübesi ile inşaa edilmiş yazılımların yardımı ile bu karmaşık sistemi işletilebilir ve geliştirlebilir kılabiliyorsunuz.

SCADA, ilk bakışta yüksek maliyetli bir yatırım gibi görünse de doğru bir SCADA uygulaması sürekliği sağlaması ve kayıpları minimize etmesi ile çok kısa sürede yatırım ger dönüşünü sağlamaktadır. Bu sebeple yatırım öncesi ihtiyaçları doğru tespiti için ciddi mühendislik çalışması yapmak gerekmektedir. Yukarıdaki örneğimiz dönecek olursak, Türkiye’nin bir yıllık doğalgaz tüketimi yaklaşık 9 milyar dolar civarındadır. Kayıpları %01 oranında iyileştirecek bir sistem 9 milyon yıllık kazanç getirecek anlamına gelebilir. Burudan yola çıkarak, her sistemin ihtyaçlarına uygun bir SCADA uygulaması geri kazanımlar ile sistemi besleyecektir.