Skip to main content

IP NEDİR?

İnternet Protocol tümcesinin baş harfleriyle oluşturulmuş bir kısaltmadır. Ağda bulunan her cihazın birbiriyle iletişim kurması, birbirinden haberdar olması ve birbiriyle veri transferi yapabilmesi için gerekli bir numaradır.
Ağda içerisindeki iki bilgisayarın birbirine herhangi bir veri gönderdiğini düşünelim. Ağ içerisinde birçok cihaz olabilir. Cihaz sayısının fazla olmasıyla beraber verinin doğru hedefe yönlenmesi için bir adrese ihtiyaç vardır. İşte bu adres IP dir.

IP adresleri MAC adresleri gibi sabit değillerdir yani istenildiği zaman değiştirilebilirler. Bu da IP adreslerinin boş yere işgal edilmesini önler. Bir cihaz ağda etkin değilse o cihazın kullandığı IP yi ağa giren başka bir cihaz kullanabilir. Böylece boş yere IP işgali önlenmiş olur. Ayrıca bu özellik dinamik IP kavramını doğurur. Ağa giren cihaz servis sağlayıcısının atadığı IP yi kullanır. Keza dileyen kullanıcılar servis sağlayıcıdan statik bir IP de talep edebilirler .Bu hizmeti ülkemizde de yakın zamanda Türk Telekom sunmaya başlamıştır.

IP adresi her cihaz için farklı olmak zorundadır. Aksi halde çakışmalar olacağından ağdaki cihazların iletişiminde veya veri paylaşımında sorunlar ortaya çıkar.

IP adresleri 4 oktetten(8li grup) oluşan 32 bitlik sayılardır. Okumayı kolaylaştırmak adına desimal olarak yazılırlar. Fakat IP yi daha iyi irdeleyebilmek için herbir okteti 8bitlik(1 byte) değerlere dönüştürmek gerekir.

IP adresleri iki kısımdan oluşur. Birinci kısım network ID dir ve cihazın bulunduğu ağı gösterir. İkinci kısım ise host ID olarak isimlendirilir ve ağdaki cihazın adresini belirtir. Örneğin 192.168.10.189 IP sini ele alalım. Burada 192.168.10 network ID sini belirtir. 189 ise host ID dir.Ağdaki cihazın hangi ağa sahip olduğunu anlayabilmesi için subnet mask(alt ağ maskesi) denilen değere ihtiyacı vardır. IP adresiyle subnet mask değerini lojik AND işlemine sokarak kendi network adresini bulur. Subnet mask değerini anlayabilmek için önce ağ sınıflarını öğrenmemiz gerekmektedir.

ÖZEL IP ADRESLERİ

Bazı IP numaraları yerel ağlarda kullanılmak amacıyla ayrılmıştır. Bu IP lerle internete çıkılmaz. Bu adreslere private adresses denir. İnternette kullandığımız IP adreslerineyse public adresses denir.

  • 10.0.0.0 ile 10.255.255.254
  • 172.16.0.0 ile 172.31.255.254
  • 192.168.0.0 ile 192.168.255.254 arasındadır.

A SINIFI ADRESLER

IP adresindeki ilk adres 0 ile 127 arasındadır. Ama 0 ve 127 networkte kullanılmayan özel durumlardır. İlk oktet network ID yi diğer 3 oktet ise host ID yi gösterir.Bu yüzden A sınıfı kullanabilecek ağ sayısı 126dır. Subnet mask ı ise 255.0.0.0 dır.

B SINIFI ADRESLER

IP adresindeki ilk oktet 128 ile 191 arasındadır. İlk iki oktet network ID yi diğer iki oktet host ID yi gösterir.Subnet mask ı 255.255.0.0 dır.

C SINIFI ADRESLER

ID adresindeki ilk oktet 192 ile 233 arasındadır ve varsayılan subnet değeri 255.255.255.0 dır. Yani ilk 3 oktet network ID yi son oktet host ID yi belirtir.

D SINIFI ADRESLER

IP adresindeki ilk oktet 224 ile 239 arasındadır. Bu adresleme sınıfı multicast için kullanılır.

E SINIFI ADRESLER

IP adresindeki ilk oktet 240 ile 247 arasındadır. Bu adresler gelecekteki gelişmeler için saklı tutulmaktadır.

ALT AĞLAR (SUBNETS)

Network içinde diğer kısımlardan routerla ayrılan fiziksel bölüme alt ağ denir. Network içinde trafiği azaltmak ve farklı network topolojilerini kullanmak için alt ağlara ayırmaya ihtiyaç duyulur. Ayrıca alt ağlarla birlikte adresleme daha kolay yapılır. Aynı network içinde bulunan alt ağların network ID lerinin farklı olması gerekir. Bu sebeple elimizde olan IP sınıfıyla yeni bir alt ağ üretmek gerekir.

ALT AĞ MASKESİ HESAPLAMA

Önce IP numarası desimal değerden ikilik(binary) değere dönüştürülür. Sonra IP nin sınıfı belirlenir. Sınıfı bilirlenen IP nin subnet mask ı da ikilik değere dönüştürülür. Daha sonra ikilik değere dönüştürülen IP ve alt ağ maskesi lojik AND işlemine sokulur. Çıkan değer tekrar desimal hale dönüştürülür ve böylece network ID bulunmuş olur.Bunu bir örnekle daha da basit bir halde açıklayabiliriz:

192.168.2.1 İP sini ele alalım. Bu değeri önce ikilik sisteme dönüştürürüz.

  • 11000000 10101001 00000010 00000001

İllk oktet 192 olduğundan bu IP nin C sınıfında olduğunu ve alt ağ maskesinin 255.255.255.0 olduğunu belirleriz ve bu değeri ikilik sisteme dönüştürürüz.

  • 11111111 11111111 11111111 00000000

Ve sonunda bu iki değeri lojik AND işlemine sokarız.

  • 11000000 10101001 00000010 00000001
  • 11111111 11111111 11111111 00000000
  • 11000000 10101001 00000010 00000000

Bulduğumuz son sonuç network ID mizdir. Ve son olarak bu değeri desimal sisteme dönüştürürüz.

  • 192.168.2.0 elde etmek istediğimiz network ID miz bu numaradır.

Ayrıca ID numarasının ardına konan alt ağdaki kaç tane bir olduğunu belirten sayılarla da bu işi daha da kolay yapabiliriz. Örneğin;

  • 192.168.2.1/24 şeklinde yazılan IP de IP adresinin baştan itibaren 24 tane bir barındıran bir alt ağla AND işlemine sokacağımızı anlayabiliriz.

IP PROTOKOLLERİ

Günümüzde yaygın olarak IPv4 ve IPv6 protokolleri kullanılmaktadır.

IPV4

32 bitten oluşan IP lerdir. İnternet dünyası hızla büyüdüğü için IPv4

Ün oluşturduğu 4 milyarın üstündeki IP numarası artık yetersiz gelmeye başlamıştır. Bunu önlemek amacıyla NAT protokolü IPv4 e bir yama olarak eklenmiştir. NAT ın amacı üzerinde barındırdığı bir IPv4 adresini birden çok bilgisayarın internete çıkarken paylaşımına sunmaktır. Özel(private) IP adreslerinin internete çıkışını sağlar. Böylece bilgisayarlar arasında bir geçit görevi üstlenmiştir. Fakat bundan dolayı uçtan uca(point to point) adreslemeyi ve paket bütünlüğünü yok etmiştir. NAT protokolünün yarardan çok zarar getirdiği görüldüğü için mecburi olarak IPv6 ya geçiş zorunlu olmuştur.

IPV6

IPv4 ün yetersiz kalmasıyla 128 bit olan IPv6 geliştirilmiştir. Bu yeni adresleme yapısıyla neredeyse sınırsız adres aralığı oluşturulmuştur. Ayrıca paket başlıkları bu versiyonda kaldırılarak daha hızlı bir iletime yok açılmış, görüntü ve ses paketlerine öncelikli ibaresini atayarak IPv4 ün qos la desteklediği ama yetersiz kaldığı ses ve görüntü problemini aşacaktır. Bunlarla birlikte şifreleme sistemi daha güvenlidir.