SIL (SAFETY INTEGRİTY LEVEL) NEDİR?
SIL sertifikası bir sistemin SIF (Safety Instrumented Function) güvenilirliğini belirtir. SIF, herhangi bir işlem sırasında oluşabilecek tehlikeli bir durumun algılanması ve bu durumunun engellenmesi fonksiyonudur. Örneğin SIF; Aşırı ısınan bir motor sıcaklığının termal sensör ile algılanıp motorun durdurulması işlemidir. SIF fonksiyonu belirli bir işlemi kontrol eder. Her bir işlem için ayrı bir SIF fonksiyonu gereklidir. Bununla beraber SIF fonksiyonlarının tümü SIS (Safety Instrumented System) sistemini oluşturur. SIS, sistemin tümünü kontrol eden ve tehlikeli durumlarda sistemi güvenli bir duruma getiren kontrol sistemidir. Ayrıca “Fonksiyonel Emniyet” terimi bir sistemdeki tüm SIF fonksiyonlarını başarılı bir şekilde gerçekleşmesi ve bunun sonucunda işlem sırasında oluşan riskin kabul edilebilir bir düzeye inmesi durumunu ifade eder.
SIL sertifikası SIF kapsamında uygulanır. SIL sertifikası SIF fonksiyonunun güvenilirlik aralığını belirtir. Güvenilirlik aralığı “Talep durumunda arıza yapma ihtimali” (Probability of Failure on Demand, PFT) ile ya da bunun tersi olan “Risk Azaltma Faktörü”(Risk Reduction Factor, RRD) ile ifade edilir.
| SIL SEVİYESİ | GÜVENİLİRLİK | TALEP DURUMUNDA ARIZA YAPMA İHTİMALİ | RİSK AZALTMA FAKTÖRÜ |
| SIL 4 | > %99.99 | %0.01 ve %0.001 arası | 10000 ve 100000 kat arasında |
| SIL 3 | %99.9 ve %99.99 arası | %0.1 ve %0.01 arası | 1000 ve 10000 kat arasında |
| SIL 2 | %99 ve %99.9 arası | %1 ve %0.1 arası | 100 ve 1000 kat arasında |
| SIL 1 | 90% ve %99 arası | %10 ve %1 arası | 10 ve 100 kat arasında |
SIL sertifikası, sistemin talep durumunda arıza yapma ihtimaline göre dört ayrı seviyede tanımlanmıştır. SIL seviyesi yükseldikçe sistemin arıza yapma olasılığı azalır ve sistem performansı yükselir. Bununla beraber SIL seviyesinin yükselmesiyle sistemin maliyeti ve bakım masrafları artar ayrıca sistem daha karmaşık bir yapıda olur.
Bir sistemdeki gerekli SIL (Safety Integrity Level) seviyesi, istenmeyen bir olay gerçekleştiğinde söz konusu riskin büyüklüğü ve sistemin hangi seviyede koruma tedbirine ihtiyaç duymasına göre belirlenir. Endüstriyel uygulamalar özelinde, SIL 4 seviyesine sahip sistemler çok karmaşıktırlar ve maliyet açısında da ekonomik değildirler ve bu durum sistemin gerçekleştirilmesi için uygun değildir. Ayrıca bir sistemdeki risk büyüklüğünün kabul edilebilir bir düzeye gelmesi için sistemin SIL 4 sertifikasına sahip olması gerekiyorsa bu durum sistemin dizaynında ki bir hatadan kaynaklanıyor olabilir.
SIL sertifikası sistemin bütünüyle ilgili bir güvenlik seviyesidir. Sistemdeki herhangi bir elemanın ya da bileşenin SIL seviyesi yoktur. Söz konusu parçalar SIL sertifikasına sahip bir sistemde kullanılmaya uygun ya da uygun değil şeklinde sınıflandırılırlar. Ayrıca sadece sistemde kullanılan elemanların ya da bileşenlerin SIL seviyesine uygun olması sistemi SIL seviyesine uygun yapmaz. Bir sistemin herhangi bir SIL seviyesine uygun olabilmesi için sistemin bütününün incelenmesi gereklidir.