İletim Hatlarının İzlenmesi ve Denetlenmesi
Enerji iletim hatlarının izlenmesi ve denetlenmesi birkaç sebepten dolayı önemli bir başlıktır. Arızalara hızlı müdahale edebilmek, kaçakları önlemek, enerji arz güvenliğini sağlamak vb. birçok alt başlık, iletim hatlarının izlenmesini ve denetlenmesini zorunlu kılmaktadır.
Enerji iletim hatlarında kısa devre, kopma (açık devre), kaçak trafo bağlanması gibi farklı riskler vardır. Böylesi bir durumun tespit edilmesi bazen mümkün olsa da farklı bir soru daha gündeme gelir: arıza nerede? Arızanın konumunun bilinmemesi bir hattın boydan boya gezilmesini gerektirebilir. Bazı durumlarda ise (kaçak trafo gibi) olay fark edilememekte ancak ihbar ve anlık denetimlerle olaylar tespit edilebilmektedir.
Bir arızanın oluşmasının getirdiği maliyet bir yana arızanın giderilmesi için yapılan maliyetler açısından dahi arızayı hızlı bir şekilde algılamak ve ekipleri doğru noktaya yönlendirmek bir işletme ihtiyacı olarak durmaktadır. Kaldı ki enerji sürekliliği açısından bakıldığında bu ihtiyaç bir kat daha önem kazanacaktır.
İletim hatlarında oluşan enerji kesilmesini algılamak için basit düzenekler kurulabilir, aynı şekilde kısa devre vakıalarını algılamak da mümkündür. Kaçak trafo vb. ihlaller için ise daha akıllı yapılara ihtiyaç duyulacağı aşikardır. Bir şebeke üzerinde belirlenen önemli noktalardan alınacak bilgiyi bir veri merkezine ileten ve değişimleri bu merkez üzerindeki bir yazılımla izleyen bir sistem ile hem arızayı tarif etmek hem de coğrafi konumunu belirlemek mümkün olacaktır.
Kurulacak bu sistemlerde sahada konumlanan cihazların bir ID’si olmalı ve konumları net bir şekilde sisteme işlenmelidir. Ayrıca haberleşme için GSM kullanılması haberleşme sürekliliği açısından daha akıllıca olacaktır. Sistemin ihtiyaç duyduğu enerjinin iletim şebekesinden alması ve her ihtimale karşı pil yedekli olması da diğer bir özellik olmalıdır. Sistem, iletim teli üzerinden geçen akımı ve gerilimin genliğini belirleyerek farklı bilgileri üretebilecektir. Birbirine yakın noktaların bilgisinin iletilmesi için tek bir GSM modülü kullanılmalıdır. Ölçüm cihazı ile haberleşme modülü arasındaki iletişim RF olur ise montaj kolaylığı sağlanmış olur. Her bir noktada en az üç ölçüm yapılacağı dikkate alınırsa bu yaklaşım ciddi bir maliyet tasarrufu sağlayacaktır. Sistemin ne sıklıkla bilgi ileteceği sistemi kurgulayan ekip tarafından belirlenecektir. Kesintisiz hatlarda kaç kilometrede bir tespit sistemi kurulacağı da yine işletmeci tarafından belirlenmelidir.
Kurulan bu sistemin mevcut diğer sistemlerle entegre edilmesi de ayrıca önemlidir. Elde edilen arıza veya kaçak bilgisinin direkt olarak iş emrine dönüştürülmesi hem süreçleri hızlandıracak hem de ihmalleri ortadan kaldıracaktır.
Yakın gelecekte bu tarz izleme sistemlerinin yaygınlaşacağını ve bazı ek özelliklerle gelişeceğini öngörmekteyim. Gerek yurt dışı gerekse de yerli firmaların, oluşacak bu pazarda ciddi bir rekabete gireceği de bir diğer beklentimdir. İzlenebilir ve yönetilebilir bir genel şebeke için bu uygulamaların teşvik edilmesi ve hatta belirli bir aşamadan sonra zorunluluk haline getirilmesi gerekecektir.