Ar-Ge ve İnovasyonda Yeni Yaklaşımlar
Ülke ekonomisinin katma değeri yüksek yüksek teknoloji ürünlerden aldığı payın yükseltilmesi hayati önemde bir öncelik olarak tanımlanmalıdır. Ağırlıklı hizmet sektörüne odaklanan iş gücü ve inşaat sektörüne odaklanan sermayenin yüksek teknolojiye yönlendirilmesi için gerekli çalışmaların yapılması ve bir politika çerçevesinde hareket edilmesi gerekmektedir.
AR-GE faaliyetlerine ayrılan kaynak, yüksek teknoloji konusunda çok ciddi mesafelerin alınmasına zemin hazırlamıştır. Bununla birlikte beklenen sıçramanın sağlanabilmesi için bazı yaklaşım değişikliklerine ihtiyaç bulunmaktadır. Projelerin belirlenmesi ve takibi konusunda daha sonuç odaklı yaklaşımlara ihtiyaç vardır. Proje desteği bazı durumlarda sadece belirli bir dönem bir kaynak kullanımı şeklinde kurgulanabilmekte ve beklenen sonuçları doğurmamaktadır.
Bir öneri olarak ürün veya AR-GE siparişi verilmesi üzerine odaklanılabilir. Bir çalışma sonucunda ortaya çıkması beklenen ürüne ilişkin mevcut piyasa koşulları dikkate alınarak verilecek siparişler ve uygun zaman planları ile talipli firmaların kendi öz kaynakları veya yatırımcıların sunacağı imkânlarla yapılacak AR-GE faaliyetleri teşvik edilebilir. Bu yöntemle başarılı AR-GE süreçlerinde ciddi bir artış olacağını düşünmekteyim.
Bu yaklaşım ile özel fon ve sermayelerin de AR-GE bütçesine katılması, dolayısı ile toplam kaynağın yükselmesi sağlanabilir. Mevcut durumda devlet kaynaklarının baskın durumdadır. Bu yaklaşımla özel sektör sermayesi de ciddi bir katkı sağlar hale gelecektir. Bir yatırımcının en büyük tereddüttü yapılan çalışmanın satılmaması, dolayısı ile yatırdığı kaynağın geri dönüşünün olmaması veya gecikmesidir. Ön sipariş ile başlayan bir süreç bu endişeleri izale edecektir. Aynı şekilde girişimciler ve fikir sahipleri de bu yöntem ile daha cesur ve atak olacaklardır.
Bu yöntem hali hazırda dış kaynaklı kullanılan ürünler için kullanılabileceği gibi tamamen yeni ihtiyaçlar için de kullanılabilir. Burada temel prensip ihtiyaçların karşılanmasına dönük satın almanın, fikrin ilk aşamasında kontrata bağlanmasıdır.
Aynı şekilde belirlenmiş kriterlere uygun AR-GE faaliyetlerinin ihtisas firmalarına sipariş edildiği ve AR-GE fonlarının kullandırıldığı çalışmalarda önemli katkı sağlayabilir. Bu süreçte TÜBİTAK üzerinden AR-GE siparişi veya yatırımcılar tarafından AR-GE siparişi gibi yaklaşımlar için modeller oluşturulmalıdır.
AR-GE süreçlerinin tamamının bir ürüne dönüşmesini beklemek doğru olmasa da kaynakların verimli kullanımı için süreç iyileştirmelerine her aşamada ihtiyaç olduğu unutulmamalıdır. Sınırlı kaynakların doğru şekilde kullanılması başarının anahtarı olacaktır.
Bunlara ek olarak insan kaynağının doğru konumlanması da yüksek teknolojiden alınan payın artmasını sağlayacaktır. İhtisas okulları ile yeni neslin, odaklı bir şekilde yönlendirilmesi üzerine çözümler oluşturulmalıdır. Gençliğin bilişim kullanıcısı olarak rolü ne yazık ki tüketici kategorisine hapsolmuştur. Gençliğin bilişim tüketicisi olmak kurtarılıp, bilişim üreticisi haline evirilmesi gerekmektedir. Bilişimle kalkınma raporlarında dikkat çekilen başlıklar çerçevesinde bilişim okulları vb. çözümler ile gençlik katma değerli işler yapabilir düzeye getirilmelidir. Asgari ücretli iş alanlarında istihdam edilen bir insanın belirli bir süre sonra çok daha yüksek ücretler alabilmesi ancak birikim elde etmesi ile mümkündür. Çağrı merkezi, güvenlik, park hizmeti vb. gelecekte yükselme ve birikim vaat etmeyen iş kollarına yönelen insanlar, tüm iş hayatları boyunca asgari ücret düzeyinde veya civarında ücretlerle çalışacak ve sürekli bir asgari ücret gündemimiz olacaktır. Hâlbuki kendi mesleğinde mesafe kat edebilen insanlar için asgari ücret sadece bir başlangıç noktası olacak ve belirli bir aşamada gündemlerinden tamamen çıkacaktır.
Tüm bu değerlendirilmelerin neticesinde şu tespit yapılabilir: yeni nesil teknolojileri kullanan değil üreten ve bu teknolojileri katma değeri yüksek işler için kullanan bir ülke vizyonu, doğru kurgulanmış eğitim, yönlendirme, AR-GE ve inovasyon politikaları ile mümkün olacaktır.