Skip to main content

TAŞIMA KATMANI PROTOKOLLERİ

TAŞIMA KATMANI PROTOKOLLERİ

TCP/IP’de ulaşım katmanı için TCP ve UDP olmak üzere iki protokol tanımlıdır. TCP bağlantılı temelli protokoldür. Bağlantı temelli olması, gönderici ve alıcı veri iletişimi başlamadan önce iki taraf iletişim yapma konusunda istek ve onayl mesajlarını birbirlerine gönderirler. UDP ise bağlantısız basit bir protokoldür. Bu protokolde iletişim başlamadan önce gönderici ve alıcı arasında bir paket alışverişi yoktur.

İLETİM KONTROL PROTOKOLÜ (TCP-TRANSMİSSİON CONTROL PROTOCOL)

TCP’NİN TEMEL FONKSİYONLARI:

  • Çoğullama (Multiplexing)
  • Hata giderme (Güvenirlik)
  • Pencere kaydırma (windowing) kullanarak akış kontrolü
  • Bağlantı kurulması ve bağlantının sonlandırılması
  • Veri aktarımı

Uygulama katmanı ile tasıma katmanı protokolleri arasında port olarak adlandırılan bir geçit tanımlıdır. Her portun 16 bitlik bir numarası vardır ve her uçta 216 adet port tanımlıdır. 16 bitlik port no, bir iletim kontrol protokolü ve 32 bitlik IP adresi, bir soketi oluşturur. Port numaraları 1 ile 65536 arasında bir sayı ile ifade edilir. Cihazlar, port numaralarını 1024’ten başlayarak dinamik olarak tahsis ederler. Yaygın olarak bilinen port numaraları (1–1024) sunucular tarafından kullanılır. FTP, Telnet sunucular gibi, bir hizmet sağlayan uygulamalar, yaygın olarak bilinen bir portu kullanarak bir soket açarlar ve bağlantı isteklerini dinlerler. İstemcilerin yaptığı bu bağlantı istekleri hem kaynak hem de hedef port numaralarını içermek zorundadır ve sunucular tarafından kullanılan port numaraları yaygın olarak bilinen portlar olmak zorundadır. 0 ve 255 arası port numaraları, standart uygulama katmanı hizmetlerine erişim için ayrılmıştır. Port numaraları birden fazla uç-nokta bağlantısı için kullanılabildiğinden, kullanıcılar bir port kaynağını eşzamanlı olarak paylaşabilir.

TCP PAKET FORMATI :

tcp_paketi

TCP BAĞLANTISININ BAŞLATILMASI:

tcp-handshaking

KULLANICI DATAGRAM PROTOKOLÜ (UDP-USER DATAGRAM PROTOCOL)

UDP, TCP / IP protokol grubunun iki taşıma katmanı protokolünden birisidir. Gelişmiş bilgisayar ağlarında paket anahtarlamalı bilgisayar iletişiminde bir datagram modu oluşturabilmek için UDP protokolü yazılmıştır. Bu protokol minimum protokol mekanizmasıyla bir uygulama programından diğerine mesaj göndermek için bir yöntem içerir.

Bu protokol hareket yönlendirmelidir. Paketin teslim garantisini isteyen uygulamalar TCP protokolünü kullanır. Geniş alan ağlarında (WAN) ses ve görüntü aktarımı gibi gerçek zamanlı veri aktarımlarında UDP kullanılır. UDP bağlantı kurulum işlemlerini, akış kontrolü ve tekrar iletim işlemlerini yapmayarak veri iletim süresini en aza indirir. UDP ve TCP aynı iletişim yolunu kullandıklarında UDP ile yapılan gerçek zamanlı veri transferinin servis kalitesi TCP’nin oluşturduğu yüksek veri trafiği nedeniyle azalır.

UDP güvenilir olmayan bir aktarım protokolüdür. UDP protokolü ağ üzerinden paketi gönderir ve gidip gitmediğini takip etmez ve paketin yerine ulaşıp ulaşmayacağına onay verme yetkisi yoktur. UDP protokolünü kullanan programlara örnek olarak 161 nolu portu kullanan SNMP servisini verebiliriz.

UDP datagramların belirli sıralara konmasının gerekli olmadığı uygulamalarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. TCP’de olduğu gibi UDP’ de de bir başlık vardır. Ağ yazılımı bu UDP başlığını iletilecek bilginin basına koyar. Ardından UDP bu bilgiyi IP katmanına yollar. IP katmanı kendi başlık bilgisini ve protokol numarasını yerleştirir, bu kez numarası alanına UDP’ ye ait değer yazılır. Fakat UDP, TCP’nin yaptıklarının hepsini yapmaz. Bilgi burada datagramlara bölünmez ve yollanan paketlerin kaydı tutulmaz. UDP’ nin tek sağladığı port numarasıdır. Böylece pek çok program UDP’ yi kullanabilir. Daha az bilgi içerdiğinden UDP başlığı TCP başlığına göre daha kısadır. Başlık, kaynak ve varış port numaraları ile kontrol toplamını içeren tüm bilgidir.

UDP PAKET FORMATI:

dataudp_paketi2

UDP İLE TCP ‘NİN FARKLARI

UDP, gönderilen paketin yerine ulaştığını kontrol etmediğinden güvenilir bir protokol değildir. User Datagram Protocol’ün TCP’ den farkı sorgulama ve sınama amaçlı, küçük boyutlu verinin aktarılması için olmasıdır; veri küçük boyutlu olduğu için parçalanmaya gerek duyulmaz.

UDP protokolü ağ üzerinde fazla bant genişliği kaplamaz. UDP başlığı TCP başlığına göre daha kısadır.

Aktarım katmanında UDP‘nin oluşturduğu veri bütününe “datagram”, TCP’nin oluşturduğu veri bütününe “segment” adı verilir. İkisi arasındaki temel fark, segmenti oluşturan veri grubunun başında sıra numarası bulunmasıdır. Her bir datagram veya segment IP tarafından kendi başlığı eklenerek IP paketi haline getirilir ve her bir IP paketi birbirinden bağımsız olarak hedef cihaza gönderilir. Tabloda TCP ile UDP farkları karşılaştırılmıştır.

TCP İLE UDP FARKLARI

tcp-udp

UDP kullanmanın en önemli nedeni az protokol yüküdür. Video sunucu gibi gerçek zamanlı veri akışı gerektiren bir uygulama için TCP fazla yük getirir ve görüntü gerçek zamanlı oynamaz. Bu nedenle çoğa gönderim (multicast) uygulamalarında datagram soketler kullanılır. Ayrıca video ve ses görüntülerinde genelde az bir veri kaybı sesi veya görüntüyü bozmaz. Bu nedenle sıkı paket kontrolüne gerek yoktur. Eğer iyi bir fiziksel bağlantınız varsa hata oranı düşük olacaktır ve bu nedenle TCP’nin yaptığı hatalı paket kontrol işlemleri fazladan yük olacaktır.