YARIKLI KABLO (LEAKY CABLE) NEDİR?

Yarıklı kablo tünel ve yer altı madenleri gibi ortamlarda kullanılan bir haberleşme sistemidir. Layman ilkeleri dikkate alınarak hazırlanan bu sistemde üzerindeki işareti dışarıya yaymamak için tasarlanan kablo üzerinde oluşturulan yarıklar ile işaretin istenilen noktalarda dış ortama yayınlanması sağlanmaktadır.

ÇALIŞMA İLKELERİ

Yarıklı kablo tünel vb. ortamları boydan boya geçen bir koaksiyel kablodur. Bu kablo üzerindeki yarıklar vasıtası ile radyo dalgalarını yayınlayan veya yayınlanan işaretleri alan bir anten görevi üstlenmiştir. Kablo üzerindeki yarıklar, dalganın dışa yayılmasını engelleyen dış metal zırh üzerinde oluşturulan boşluklarla sağlanır. Bu boşluklar hem işaret yayma hem de alma için kullanılır. Kablo üzerindeki bu yarıklar yüzünden, işareti algılanabilir ve anlamlı seviyede tutabilmek için hat boyunca 350-500 metrede bir işaret güçlendirici cihazlara ihtiyaç duyulur. Yayılan işaret genellikle mobil aygıtlar tarafından alınır. Bir çalışan veya lokomotif gibi bir araç üzerindeki taşınabilir aletler ile sistemin geri kalanı ve dış ortam haberleşmesi bu anten vazifesi gören kablo sistemi vasıtası ile mümkün olur. Sistemde yapısal olarak tek bir anten olduğu için hareketli sistemlerde roaming problemi de oluşmamaktadır. Bu sistem hem alıcı hem de verici özelliği taşıdığı için iki yönlü haberleşme mümkün olmaktadır. Kullanılan işaretin özelliklerinden dolayı (genellikle UHF ve VHF) katı cisimleri geçmesi mümkün olmasa da bu sistem sayesinde hat boyunca iletişim çift yönlü olarak mümkün kılınmış olur.

Bu kablolar madenlerde özellikle ses haberleşmesi için kullanılmaktadır. Bir alandaki tüm çalışanların sürekli olarak iletişim halinde olması bu sayede sağlanmaktadır. Aynı şekilde yer altı raylı sistemler ile tünel geçişlerinde de bu teknolojiden yararlanılmaktadır. Özellikle telsiz haberleşmesi kullanılan uzak hat tren yollarında tünel içlerinde makinist ile diğer bileşenlerin iletişimi kesilmektedir. Tünel girişinde kurulan bir alıcı verici ile dış ortam işaretleri alınmakta ve yarıklı kablo vasıtası ile tünel içerisine yayınlanmaktadır. Böylelikle hat boyu kesintisiz iletişim sağlanmaktadır. Özellikle demiryollarında tünel bölgelerinde enerji sistemleri olmayabilmektedir. Eğer hat elektrikli ise gerekli enerji katenerden sağlanabilmektedir. Eğer hat elektrikli değil de dizel ise bu durumda gerekli enerji ihtiyacı güneş enerjisi vb. sistemlerle sağlanabilmektedir. Enerjinin sürekliliği için akü sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tür uygulamalarda enerji verimliliği biraz daha önemli hale gelmektedir. Bu sistemler için jeneratör kullanımı da söz konusu olmakla birlikte sürekli yakıt temini işletme maliyetlerini artırmakta ve uygulamayı zorlaştırmaktadır.