UMUX SİSTEMİ VE SİSTEM KARTLARI
1. GENEL BİLGİLER
UMUX sistemi MUX ve SDH özelliğini aynı anda taşıyabilen bir MSAN (Multi Service Access Node) ailesidir.
UMUX sistemi TCDD projelerinde genellikle MUX olarak kullanılır.
MUX cihazları 64Kbps data hızında olan bilgileri toplayarak 2Mbps hızında tek bir kanaldan göndermek amaçlı kullanılmaktadır.
UMUX sistemi Alman firması olan Keymile AG şirketinin ürünüdür. Referans olarak Alman demir yolları verilebilir. UMUX sistemi üzerine çeşitli kartlar takarak farklı teknolojideki bilgileri tek bir fiziki kanal üzerinden gönderilebilir.
2. UMUX SİSTEMİ SİSTEMİ
UMUX sistem iki kısımdan oluşmaktadır, şaseler ve kartlar, sistem kartları yönetim, güç, FXS, FXO, 4 tel E&M, 2Mbps ve benzeri gibi ara yüzleri bulunmaktadır.
2.1 UMUX SİSTEM ŞASELERİ
UMUX ailesi genel olarak 2 adet şaseye sahiptir, UMUX 1500 ve UMUX 1200.
2.1.1 UMUX 1500
UMUX 1500 21 slotlu (21 yuvalı) şasedir. UMUX sistem ailesinin büyük şasesidir. Aşağıdaki resimde UMUX 1500 şasesini görebilirsiniz. 11 inci kart yuvası yönetim kartına aittir. 12 inci yuvaya yedek yönetim kartı takılabilir.
2.1.2 UMUX 1200
UMUX 1500 8 slotlu (8 yuvalı) şasedir. UMUX sistem ailesinin küçük şasesidir. Aşağıdaki resimde UMUX 1200 şasesini görebilirsiniz. 6 inci kart yuvası yönetim kartına aittir. 7 inci yuvaya yedek yönetim kartı takılabilir.
UMUX SİSTEM KARTLARI
UMUX sistemi 60’dan fazla servis kartına sahiptir, her bir kartın kendine özgü bir görevi vardır. Birçok kart farklı haberleşme teknolojilerini desteklemektedir. Bu dokümanda analog (2tel) abone kartından, 2Mbps kartından, 4 tel E&M kartından, yönetim kartından ve güç kartından bahsedilecektir.
2.2.1 YÖNETİM KARTI (COBUX)
COBUX kartı yönetim kartıdır, bütün konfigürasyonu üzerinde tutar aynı zamanda saat girişi, alarm girişi, alarm çıkışı gibi ara yüzleri vardır. Yönetim için RS232 ve Ethernet portları vardır.
1 Nolu LED: Bu ışık COBUX yönetim kartının çalışma durumunu belirtir. Normalde yeşil yanmalıdır.
2 Nolu LED: Başka bir kartta arıza olduğunu ya da başka bir trafik üzerinden gelen datada arıza olduğunu belirtir.
3 Nolu LED: Şase (UMUX 1500 / UMUX 1200) üzerinde “Acil” bir alarm olduğunu gösterir.
4 Nolu LED: Şase (UMUX 1500 / UMUX 1200) üzerinde “Acil Olmayan” bir alarm olduğunu gösterir.
2.2.2 GÜÇ KARTI (POSUM)
POSUM kartı sistemin güç kartıdır, sistemin ihtiyaç duyduğu +5 VDC, – 5 VDC, +12 VDC, -12 VCD gibi güç değerlerini -48VDC’den üretir.
Güç kartının enerji girişi UMUX 1500 ve UMUX 1200 şaselerine yapılan güç kablosu ile olur.
2.2.2.1 UMUX 1200 ŞASESİNİN -48 VDC GÜÇ KABLOSU BAĞLANTISI
2.2.2.2 UMUX 1500 ŞASESİNİN -48 VDC GÜÇ KABLOSU BAĞLANTISI
Aşağıdaki 1 nolu ok ile gösterilmiş olan sokete -48 VDC güç kablosunun bağlantısı yapılır. 2 nolu ok toprak bağlantısını göstermektedir.
2.2.2.3POSUM KARTININ GÖRÜNÜMÜ VE ALARM IŞIĞI
POSUM, güç kartının üzerinde tek bir LED vardır, bu ışık kart üzerinde alarm olduğu zaman yanar.
2.2.3 2 MBPS KARTI (LOMIF / LOMI4)
2Mbps kartının adı LOMIF ve LOMI4’tür. İki kart arasındaki tek fark, üzerlerindeki 2Mbps port sayısıdır.
LOMIF kartı üzerinde 8 adet LOMI4 kartı üzerinde 4 adet 2 Mbps port bulunmaktadır.
Bu kart TCDD projesinde telefon ve 4 tel E&M portlarının SDH üzerinden taşınması için kullanılmıştır.
LOMIF Kartının Yandan Görünümü, LOMI4 kartı’da aynı görüntüye sahiptir.
LOMIF ve LOMI4 kartının üzerinde iki adet LED ışık bulunmaktadır.
Üste tarafta (kartın adının yazılı olduğu etikete yakın olan) bulunan ışığın anlamı; ışık yandığı zaman bu kartın düzdün çalışmadığını gösterir.
Alt tarafta olan ışık yandığı zaman kartın üzerinde bulunan haberleşme portları ile alakalı bir alarm olduğunu gösterir.
LOMIF ve LOMI4 kartlarının üzerlerinde farklı üzerlerinde sırası ile 8 ve 4 adet 2Mbps’lik data portları vardır. Bu portlar SDH ile bağlantı için kullanılır.
2.2.3.1 LOMIF VE LOMI4 PORTLARININ SDH BAĞLANTISI
Bir çok kez 2Mbps’lik data kanallarından bahsedildi, bu kanalların fiziksel dünyada bir şekli standardı vardır. 2 Mbps’lik kanallara E1 denilmektedir. E1 portlarının elektriksel standartlarını belirleyen standartlar kümesine G.703 denir.
ELEKTRİKSEL OLARAK E1 PORTLARI İKİ FARKLI ŞEKİLDE KULLANILABİLİR;
- Yöntem 1: 120 Ohm
- Yöntem 2: 75 ohm
120 ohm olan E1 portları 4 adet telden oluşmaktadır. 2 adet tele TX (verici), diğer 2 adet tele RX (alıcı) denmektedir. İki E1 portu birbirine bağlanırken, birinci portun TX uçları ile ikinci portun RX uçları, birinci portun RX uçları ile ikinci portun TX uçları kısa devre edilir.
Yukarıdaki resimde E1 portunun şematik gösterimi görebilirsiniz. Fiziksel olarak E1 portları cihazdan cihaza değişmektedir, bazı cihazların E1 portları RJ45, bazı cihazların E1 portları özel konnektörler olabilmektedir.
RJ45 olan E1 portları genellikle 1,2 ve 4,5 nolu pinleri kullanır, aşağıdaki resimde görebilirsiniz. Aşağıdaki örnekte 1,2 nolu pinler TX, 4,5 nolu pinler RX olarak gösterilmiştir fakat her zaman bu şekilde olmak zorunda değildir, tersi de olabilir, ya da farklı pinlerde olabilir.
Aşağıdaki resimde iki adet E1 portunun bir birine nasıl bağlandığını görebilirsiniz.
75 Ohm olan E1 portları bu dokümanda ayrıntılı şekilde anlatılmayacaktır. 75 Ohm tipi E1 portları 2 adet BNC konektörden oluşur, her bir konnektör bir adet RX ve TX portu içerir, toplam olarak 2 BNC konnektöründen 2 adet RX ve 2 adet TX ucu elde edilir.
2.2.3.2 LOMIF VE LOMI4 KARTININ KONNEKTÖR YAPISI
LOMIF ve LOMI4 için Kullanılan Kablonun Pin Şeması
LOMI4 Kartında da aynı kablo kullanılmaktadır fakat Port 5-8 arası kullanılmamaktadır.
2.2.3.3 LOMIF KARTI İLE ALAKALI UYGULAMA RESMİ
Aşağıdaki resimde 3 adet telefonun karşı lokasyonda olan 3 adet telefona SDH cihazları üzerinden nasıl taşındığını görebilirsiniz.
SUBH3 kartı 2 tel analog abone kartıdır.
Telefonlar SUBH3 kartı ile toplanıp LOMIF kartının ilgili 2 Mbps’lik kanalları içerisine yerleştirilir ve SDH sistemi üzerinden aynı şekilde karşı taraftaki MUX cihazına taşınır.
2.2.4 2 TEL ANALOG ABONE (FXS) KARTI (SUBH3)
2 Tel abone kartı MUX cihazları üzerinden telefon servisi vermek için kullanılmaktadır. Gerçekte MUX cihazları sadece sinyal taşırlar, MUX cihazları üzerinden telefon servis hizmeti veremezsiniz. MUX cihazları E1 işareti üzerinden aldığı sinyalleri yeniden oluşturarak telefon kartı üzerinden telefon hizmeti almanızı sağlar. MUX cihazının görevi uzaktan gelen sinyali yeniden oluşturmaktır. Telefon sinyalini sayısallaştırıp bu sinyali E1 kanalı üzerinden SDH cihazına iletir, SDH cihazı da aldığı E1 datasını fiber üzerinden ilgili SDH cihazına iletir. İkinci SDH cihazı yine bu E1 datasını bir MUX cihazına verir ve verdiği MUX cihazı E1 sinyalini inceler ve gerekli kanal yönlendirmesini yapar.
SUBH3 kartı üzerinde 30 adet analog abone bulunmaktadır. SUBH3 kartının üzerindeki portlara analog telefon bağlanabilir.
Analog telefonların diğer uç ile haberleşmesi CAS yapısı ile sağlanmaktadır. CAS, kanal içi sinyalleşme demektir.
2.2.4.1 CAS (KANAL İÇİ SİNYALLEŞME)
MUX sistemlerinde telefon haberleşmesi yapılırken telefon cihazı üzerinde yapılan değişikliklerin (ahizenin kaldırılması, kapatılması, telefona çağrı gelmesi vs.) belirli bitler ile 64 Kbps’lik kanal içerisinde karşı taraftaki cihaza anlatılmasına CAS denir.
CAS bitleri 4 bittir. Bu bitlere A, B, C ve D bitleri olarak isim verilir. Bir telefon görüşmesi 64Kbps üzerinden yapılır, 64000 bit içerisinde 4 tanesi karşı tarafa telefonun durumunu bildirmek için taşınır.
Bir önceki sayfa 6 adet telefonun SDH sistemi üzerinden nasıl haberleşeceğini gösteren resmi görebilirsiniz.
Sağ taraftaki MUX’a bağlı olan birinci telefonun ahizesi kaldırıldığında SUBH3 kartı ABCD bitlerinin durumunu değiştirir. ABCD bitleri telefon kapalı iken 0000 ise telefon açıldığında 1111 olur, 1111 bitleri diğer MUX cihazı üzerinde yorumlanarak karşıdaki telefonun birinci telefonu kaldırıldığını ve kendi üzerinde olan birinci telefonu aradığını anlar ve ilgili porttan telefonun çalması için zil telefona doğru doğru elektriksel sinyali gönderir ve telefon çalar. Bu işlem çift yönlüdür, ikinci MUX üzerindeki telefonda açıldığı zaman ikinci MUX’tan birinci MUX’a giden ABCD bitleri değişir bir sonraki sayfa bu durumu özetleyen resim bulabilirisiniz.
Yukarıdaki resimde görüldüğü üzere iki SUBH3 kartı birbiri ile haberleşmektedir. Gerçek toplojide arada SDH cihazları ve MUX cihazının 2 Mbps çıkışı vardır.
Yukarıdaki resim sadece genel belirtmek içindir.
A lokasyonu ile B lokasyonu arasında telefon görüşmesi yapmak için her iki uç arasında bir haberleşme kanalı kurulur. Aslında iki haberleşme kanalı tek bir kanal sayılır. Tek kanal sayılmasının sebebi bir lokasyonun bir çıkışı bir de girişi vardır ve bu giriş çıkış kanallarının ikiside tek bir çihaz üzerindedir. Özet olarak bir portun bir alışı bir de veriş kanalı vardır ve bu iki kanal tek bir kanal olarak ifade edilir.
A lokasyonundaki telefon üzerindeki bilgiler yukarıdaki resimde bulunan açık mavi tüp içerisinden karşıdaki telefona gönderilir. A lokasyonundaki telefon bilgileri SUBH3 kartına verir. SUBH3 kartı bu bilgileri doğru şekilde sayısallaştırarak karşı uca gönderir. Karşı uçtaki SUBH3 kartı bu bilgileri tekrar analoğa çevirerek ilgili telefona doğru gönderir.
B lokasyonunda bulunan SUBH3 kartı mavi tüp içerisinde aldığı verileri kendi telefonuna doğru gönderirken, kendi telefonundan aldığı verileri de turuncu tüp içerisinden A lokasyonunda bulunan SUBH3 kartına gönderir.
2.2.4.2SUBH3 KARTININ ÖNDEN GÖRÜNÜMÜ
Kartın üzerinde 3 tane ışık bulunmaktadır, birincisi kart ile alakalı bir arıza olduğunu, ikincisi portlar ile alakalı bir arıza olduğunu, 3 üncüsü kartın yazılımla kapatıldığını gösterir.
2.2.4.3SUBH3 KARTININ KONNEKTÖR YAPISI
SUBH3 kartı için kullanılan kablonun konnektör yapısı
2.2.5 4 TEL E&M KARTI (NEMSG)
4 Tel E&M kartı analog dataların taşınması için ve E&M haberleşmesi için kullanılır. Kartın aynı zamanda konferans oluşturma yeteneği de vardır.
2.2.5.14 TEL E&M KARTININ BLOK DİYAGRAMI
2.2.5.24 TEL E&M KARTININ ÖNDEN GÖRÜNÜMÜ
Unit LED diye isimlendirilen ışık kartın normal olarak çalışıp çalışmadığını göstermektedir. Normalde yeşil olarak yanar, eğer sistem enerjili iken kırmızı yanıyor ya da yanmıyorsa kartta arıza olduğunun göstergesidir.
Traffic LED diye isimlendirilen ışık eğer yanmıyorsa cihaz üzerindeki trafikte sorun olmadığını gösterire eğer kırmızı yanıyorsa cihaz üzerindeki portlarda ya da trafikte sorun vardır.